Մամլոյ Յաղորդագրութիւն - Ապրիլ 2, 2015

PrintPrintEmailEmail
International non-governmental organization
Միջազգային ոչ-կառավարական կազմակերպութիւն
34 avenue de Champs-Elysees,75008 Paris, France

Մամլոյ Յաղորդագրութիւն

                                                                          
Փարիզ, 2 Ապրիլ 2015
 
2015 թ. Մարտի 28-29 Փարիզի մէջ կայացաւ Արեւմտահայոց Չորրորդ Համագումարը, որուն կը մասնակցէին պատգամաւորներ արեւմտահայ հայրենակցական միութիւններէ, պատուիրակներ եւ անհատներ հայկական սփիւռքի համայքներէն, հայ քաղաքական կուսակցութիւններու դիտորդներ եւ հրաւիրեալներ հետեւեալ երկիրներէն. Արժանթին, Գանատա, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ, Ֆրանսա, Գերմանիա, Զուիցերիա, Աւստրիա, Ռուսաստան, Հայաստան, Վրաստան, Սուրիա, Լիբանան, Իրաքի Քիւրտիստան եւ Երուսաղէմ։

Բացման խօսքով ելոյթ ունեցաւ ԱԱՀ-ի նախագահ Սուրէն Սէրայտարեանը։ Ելոյթներով հանդէս եկան նաեւ Հայաստանի Ազգային Ժողովի պատգամաւոր Շիրակ Թորոսեանը, Լիբանանի Խորհրդարանի երեսփոխան Շանթ Չինչինեանը, Վրաստանի Խորհրդարանի անդամ Ռուստամ Պօղոսեանը, Իրաքի Քիւրտիստանի խորհրդարանի անդամներ Ալի Հալօն եւ Երուանդ Էմինեանը, ինչպէս նաեւ Տերսիմի զազա համայնքի ներկայացուցիչ Միքայէլ Ասլանը, Վերապատուելի Ռընէ Լեոնեանը, Հայաստանի Հանրապետութեան առաջին արտաքին գործոց նախարար, այժմ Ազգային Ժողովի պատգամաւոր Ռաֆֆի Յովհաննէսեանը եւ ուրիշներ։
 
Արեւմտահայոց պահանջատիրութեան պատմա-քաղաքական, իրաւաբանական հարցերու մասին զեկոյցներով հանդէս եկան ԱԱՀ Գլխաւոր քարտուղար՝ Սեւակ Արծրունին, ԱԱՀ Խորհրդի անդամ պատմաբան՝ Վահան Մելիքեանը, միջազգային իրավունքի մասնագետներ՝ Լեւոն Գեւորգեանը եւ Եղիշէ Կիրակոսեանը եւ ԱԱՀ փոխ նախագահ՝ Կարէն Միքայէլեանը:
Համագումարը ընդունեց յուշագիր ուղղուած Թուրքիոյ հանրապետութեան կառավարութեան եւ ժողովուրդին, հայոց անտեսուած շահերու պաշտպանութեան՝ երկխօսութեան կամ իրաւական ճանապարհով հասնելու համար արեւմտահայոց անտեսուած շահերու պաշտպանման եւ անոնց ոտնահարուած իրաւունքներու վերականգնման։
Համագումարը քննարկեց ԱԱՀ-ի ապագայ գործունէութեան մարտավարական եւ ռազմավարական հարցերը, որոնք կ'առնչուին արեւմտահայութեան՝ իր հայրենիքում ժողովրդագրական եւ քաղաքակրթական գոյութիւնը շարունակելու եւ կրած բարոյական, նիւթական եւ մարդկային վնասներուն հատուցման անժամանցելի եւ անշրջանցելի իրավունքը ։
 
Կից՝ Արեւմտահայոց 4րդ Համագումարի յուշագրի պաշտոնական՝ անգլերէն եւ արեւմտահայերէն թարգմանուած տարբերակները:
 
4th CONGRESS OF WESTERN ARMENIANS
Memorandum addressed to the Government and the People of the Republic of TURKEY
We, delegates of Western Armenian patriotic union associations, members of Armenian Diaspora communities, in the presence of observers from political parties have participated, as descendants of Armenians of the Ottoman Empire, in the 4th Congress of Western Armenians, held in Paris on 28 and 29 March, 2015. 
The 4th Congress of Western Armenians addressed the historical, political and legal issues of the civilizational disaster that we continue to suffer from due to the consequences of losing our homeland, which our people inhabited for thousands of years.
Based on the conclusions adopted by the Congress, we hereby declare:
As a result of the accession to power of the Ittihat ve Terakki Cemiyeti (Young Turks) party in 1908, a policy of demographic engineering was systematically implemented to transform a multi-ethnic and multi-religious empire into a homogenous and mono-faith state. This policy, inter alia, included intentional actions, such as massacres forced deportation, forced assimilation of the ethnic Armenian citizens of the Ottoman Empire, as well as the annihilation of their cultural heritage and an attempt to erase the memory thereof. These same policies have been pursued by the Kemalist government of the Republic of Turkey. The 4th Congress noted that even after the 1950s the authorities of the Republic of Turkey did not take any corrective action to reverse the ongoing consequences of the policy of destruction, deportation of the Armenian citizens of the Ottoman Empire and the confiscation of private and public properties.
Based on the above, we hereby demand the authorities of the Republic of Turkey to act upon our rightful and fair aspirations and accomplish the following actions:
  1. Recognize the presence of the National Congress of Western Armenians as legal entity in Turkey and enter into a direct and constructive dialogue with its representatives and establish without delay a joint agency for the management, coordination and execution of our aspirations and challenges. 
  2. Adopt a number of subsequent reforms in the Republic of Turkey to establish a viable context on the entire territory of the country for a safe, just and harmonious existence for all peoples living in Turkey, including conditions for those Armenians living in and out of Turkey to be able to freely bear, under the law and morals, their ethnic origin and the fact of being descendants of the Armenians, which were subjects/citizens of the Ottoman Empire.
  3. It is and remains our everlasting and indisputable right as an ethnic entity to materialize our will to return to our homeland. 
  4. Open the Turkish border with the Republic of Armenia immediately and without preconditions and initiate a number of steps for the establishment of interstate confidence and friendly relations with the authorities and population of the Armenian state, among whom live hundreds of thousands of descendants of Western Armenians. 
  5. Provide unlimited access to the archives, which is necessary for the reestablishment of the rights of western Armenians. This should include all cadaster and civil state archives, in addition to all information related to our moral and material losses (damages incurred whether pecuniary or non-pecuniary) and relevant rights.  
  6. Return and rehabilitate all community properties, including churches, schools, material and non-material cultural heritage. 
  7. Invalidate unconditionally all laws and legal acts concerning the expatriation, deportation of ethnic Armenians, liquidation and expropriation of “abandoned properties” thereof and all other exclusive laws and acts that target the Armenians. 
  8. Adopt legal measures to make subsequent reparations for all individual and collective losses suffered by forefathers of the Western Armenians. 
The adoption of the above mentioned measures will contribute to a better understanding among the different ethnic groups living on the territory of the Republic of Turkey and the Armenians. In turn, it will guarantee the aspirations of all for peace, justice and economic growth as well as social development in Turkey and the entire region. 
 
The 4th Congress of Western Armenians considers that the Republic of Turkey and its peoples, in their difficult transition from exclusive nationalism towards inclusive liberal and democratic values respectful of human and minority rights, must develop as a matter of priority a dynamic and constructive policy towards the Western Armenians and engage, without delay, in a constructive dialogue with the National Congress of Western Armenians. 
 
Our aspirations of recognition, return, reparations, and emancipation as descendants of the Armenians who lived on the territory of the Ottoman Empire are based on realistic, fair and – above all – legal considerations, on which, the Western Armenians, remain persistent.
 
Thus, the Western Armenians, while valuing the historical engagement and the input of the third states to the settlement of the Armenian question, prioritize as part of their current agenda the establishment of a direct dialogue between the Republic of Turkey (as the internationally recognized continuator of the Ottoman Empire), on one hand, and its ethnic Armenian citizens, as well as the Armenian descendants of people who were nationals of the Ottoman Empire, on the other. We are confident that only direct and sincere dialogue may break the ice existing in the current relations and provide for a possibility of solving the existing problems.
Paris, 29 March 2015
 
ԱՐԵՒՄՏԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ 4-ՐԴ ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐ
 
ՅՈՒՇԱԳԻՐ
ՈՒՂՂՈՒԱԾ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ
ԵՒ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻՆ
 
Մենք՝ Արեւմտահայոց հայրենակցական միութիւններու, Սփիւռքի հայութեան զանազան համայնքներու պատուիրակներս, ի ներկայութեան քաղաքական կուսակցութիւններու դիտորդներու, որպէս յետնորդները Օսմանեան կայսրութեան հայ քաղաքացիներու, մասնակցած ենք Արեւմտահայոց Ազգային4-րդ Համագումարին, որ տեղի ունեցաւ Փարիզի մէջ, 2015 թուականի Մարտ 28-ին և 29-ին։
 
Արեւմտահայոց 4-րդ Համագումարը քննարկեց քաղաքակրթական մեծ աղէտին պատմական, քաղաքական և այլ իրաւական խնդիրներն ու հարցերը, որոնցմէ կը տառապինք մենք մինչեւ օրս՝ որպէս հետեւանք մեր պատմական բազմահազարամեայ բնօրրան հայրենիքի կորստեան։
 
Հիմնուելով  4-րդ Համագումարի եզրակացութիւններուն վրայ` այսու կը յայտարարենք.
 
Օսմանեան կայսրութեան մէջ 1908 թուականին Իթթիհատ վէ Թերաքքը (Երիտթուրք) կուսակցութեան իշխանութեան գալու որպէս արդիւնք` յատուկ քաղաքանութիւն մը որդեգրուեցաւ կայսրութեան տարածքին վրայ ապրող բազմազգ ու բազմակրօն բնակչութիւնը պարբերաբար վերափոխելով վերածելու միատարր ու միակրօն հասարակութեան մը ուղղութեամբ։ Այս քաղաքականութիւնը, ի թիւս այլոց, բաղկացած էրկայսրութեան մէջ ապրող հայերու հանդէպ կանխամտածուած գործողութիւններէ, ինչպէս ջարդեր, բռնագաղթներ, բռնաձուլումներ, մշակութային հարուստ ժառանգութեան ոչնչացում՝ փորձելով ջնջելպատմական յիշողութիւնը։Միեւնոյն քաղաքականութիւնը հետապնդուած է նաեւ Թուրքիոյ Հանրապետութեան Քեմալական կառավարութեան կողմէ։ 4-րդ Համագումարը նշեց նաեւթէ Թուրքիոյ Հանրապետութիւնը, նոյնիսկ 1950-ական թուականներուն, որեւէ ուղղիչ գործունէութիւն չէ ձեռնարկած յետս կոչելուհամար Օսմանեան կայսրութեան հայ բնակչութեան հանդէպ կիրարկուած քանդումներու, բռնի աքսորներու, հայապատկան սեփական  թէ հանրային կալուածներու բռնազաւթման առընչութեամբ առնուած որոշումները։
 
Հիմնուելով վերոյիշեալ փաստերու վրայ, մենք այսու կը պահանջենք Թուրքիոյ Հանրապետութենէն գործելու այնպէս մը, որ իրականացուին մեր արդար և օրինական ձգտումները։
 
Առ այդ մենք կը պահանջենք.
 
  1. Ճանչնալ ներկայութիւնը Արեւմտահայոց Ազգային Համագումարին որպէս օրինական կողմ Թուրքիոյ մէջ և իր ներկայացուցիչներու հետ մտնել ուղղակի և կառուցողական երկխօսութեան մէջ, ինչպէս նաեւ առանց յապաղելու ստեղծել միացեալ մարմին մը, որպէսզի  կառավարէ, համակարգէ և ի կատար ածէ մեր ձգտումներն ու մարտահրաւէրները։
  2. Որդեգրել Թուրքիոյ Հանրապետութեան մէջ շարք մը հետագայ բարեփոխումներ՝ ստեղծելու համար վստահելի ու կենսունակ միջավայր մը ամբողջ երկրին մէջ, որպէսզի ըլլայ ապահով, արդար և ներդաշնակ գոյակցութիւն մը Թուրքիոյ մէջ ապրող բոլոր ժողովուրդներու համար, ներառեալ նաեւ Թուրքիոյ մէջ թէ դուրսը ապրող հայերու համարայնպիսի պայմաններ, որոնց շնորհիւ կարենան օրէնքովու բարոյականութեան ընդունուած սկզբունքներովազատօրէն կրել հայ անունը, յայտարարել իրենց ազգային ծագումը և Օսմանեան կայսրութեան հայ հպատակներու կամ քաղաքացիներու ժառանգորդները ըլլալու փաստը։
  3. Մեր յաւիտենական և անվիճելի իրաւունքն է որպէս ազգային գոյացութիւն իրականացնելու հայրենիք վերադարձի մեր կամքը։
  4. Թուրքիան պէտք է բանայ իր սահմանները Հայաստանի Հանրապետութեան հետ առանց որեւէ նախապայմաններու և նախաձեռնէ շարք մը քայլեր՝ հաստատելու համար միջպետական վստահութիւն և բարեկամական յարաբերութիւններ Հայաստանի պետութեան իշխանութիւններու և բնակչութեան հետ, որոնց մէջ կը գտնուին հազարաւոր հայեր, որոնք յետնորդներն են Արեւմտահայութեան։
  5. Թուրքիան անսահմանափակ իրաւունք պէտք է տայ մատչելու պետական այն վաւերագրերուն, որոնք անհրաժեշտ են արեւմտահայութեան իրաւունքներու հաստատման համար՝ ներառեալ բոլոր կալուածային և քաղաքացիական վիճակի վերաբերեալվաւերագրերուն՝ ի յաւելումն այն բոլոր տեղեկութիւններուն, որոնք կ՚առընչուին մեր բարոյական և նիւթական (դրամական և ոչ-դրամական) վնասներուն, ինչպէս նաեւ համապատասխան կորուստներուն հետ։
  6. Վերադարձնել և վերականգնել համայնքային բոլոր կալուածները, ներառեալ եկեղեցիները, դպրոցները նիւթական և ոչ-նիւթական մշակութային ժառանգութիւնները։
  7. Առանց պայմաններու չեղեալ համարել այն բոլոր օրէնքները և իրաւական վճիռները, որոնք կը վերաբերին հայերու տեղահանութեան, տարագրման, այսպէս կոչուած «լքեալ գոյքերու» լուծարման ու սեփականազրկման, և ատոնցմէ բխած բոլոր օրէնքներու և որոշումներու, որոնցթիրախըեղած են հայերը։
  8. Որդեգրել իրաւական միջոցներ կատարելու համար հետագայ հատուցումներ ամէն տեսակի անհատական թէ հաւաքական վնասներու, որոնցմէ տառապած են Արեւմտահայ մեր նախնիները։
 
Վերը նշուած միջոցառումներուն որդեգրումը կը նպաստէ Թուրքիոյ Հանրապետութեան ամբողջ տարածքին ապրող տարբեր ազգային խումբերու միջեւ փոխհասկացողութեան հաստատման։ Իր հերթին՝ այդ որդեգրումը կ՚երաշխաւորէ իրականացումը Թուրքիոյ և տարածաշրջանին մէջ ապրող բոլոր ժողովուրդներուխաղաղ, արդար, տնտեսական աճի, ինչպէս նաեւ ընկերային զարգացման ձգտումները։
 
Արեւմտահայութեան 4-րդ Համագումարը կը գտնէ որ Թուրքիոյ Հանրապետութիւնը և իր տարածքին ապրող ժողովուրդները իրենց դժուարին անցումով՝բացարձակ ազգայնականութենէ դէպի ազատական,փոքրամասնութեանց իրաւունքներու հանդէպ ժողովրդավարական արժէքներու յարգալից վերաբերման, որպէս առաջնահերթ, տինամիք և կառուցողական քաղաքականութիւն, անյապաղ կերպով պէտք է զարգացնեն կառուցողական քաղաքանութիւն մը  Արեւմտահայութեան հետ՝ շինիչ երկխօսութեան մէջ մտնելով Արեմտահայ Համագումարին հետ։
 
Ճանաչման արժանանալու մեր ձգտումները, վերադարձի, փոխհատուցման և ազատ զգալու իրաւունքը՝ որպէս յետնորդները Օսմանեան կայսրութեան տարածքին ապրած հայերու, հիմնուած են իրատես, արդար և, այդ բոլորէն վեր՝ իրաւական նկատառումներու վրայ, որոնց հանդէպ Արեւմտահայութիւնը կը մնայ անզիջող։
 
Այսպիսով Արեւմտահայերը, արժեւորելով  երրորդ երկիրներու ներգրաւուածութեան կարեւորութիւնը Հայկական Հարցի լուծման մէջ, իրենց օրակարգին վրայ առաջնահերթութիւնը կու տան մէկ կողմէ Թուրքիոյ Հանրապետութեան (որ միջազգային հանրութեան կողմէ ընդունուած է որպէս շարունակողը Օսմանեան կայսրութեան) և միւս կողմէ Թուրքիոյ մէջ ապրող հայազգի քաղաքացիներուն ինչպէս նաեւ Օսմանեան կայսրութեան տարածքին ապրած հայերու ժառանգորդներու միջեւ ուղղակի երկխօսութեան  հաստատման։ Մենք վստահ ենք որ միայն ուղիղ և անկեղծ երկխօսութեամբ կրնանք կոտրել մեր յարաբերութեանց մէջ առկայ սառոյցը և հնարաւորութիւ ստեղծել լուծելու գոյութիւն ունեցող խնդիրները։
 
Փարիզ, 29 Մարտ 2015

 

Share this content.